کد مطلب:260197 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:310
آخرین خورشید پیدا
در جمعه ی هشتم ماه ربیع الثانی سال 323 (ه ق)، [1] ، فرزندی دیگر از سلاله ی پیامبر صلی الله علیه و آله در مدینه پا به عرصه ی گیتی گذاشت. پدر گرامیش امام علی النقی علیه السلام طبق فرموده ی پیامبر و براساس انتخاب الهی، او را حسن نامید.
مادرش، اشرافزاده ای پاك طینت و با فرهنگ بود، كه در یكی از جنگها به اسارت مسلمین در آمده و توفیق خدمت آستان دهمین امام شیعیان را یافته و با به دنیا آوردن مولود خجسته ی خویش، آزاد گشته و از همین روی «ام ولد» نامیده می شد. مشهورترین نامی كه از ایشان در كتابها یاد شده، «حدیث» و «سلیل» است. از آن بانوی گرامی كه به فرموده ی امام دهم، دور از هر زشتی و پلیدی، و در امان از هر آفت و عاهتی بوده و به شهادت بسیاری از تاریخ نگاران به عرفان
[ صفحه 11]
و درستكاری اشتهار داشته است، به نامهای «سوسن»، «حدیثه»، «حریبه» نیز یاد شده است. [2] .
او بعدها، پس از شهادت امام عسكری علیه السلام، با عنوان «جده» در بین شیعیان و موالیان نوه ی غائب از نظر خود، حضرت مهدی - سلام الله علیه - مشهور گشت، آنسان كه پناه و دادرس آنان شمرده می شد و كمكهای مالی و معنوی او، گره گشای كارشان محسوب می گشت.
در كتب حدیث، از امام حسن عسكری علیه السلام بیشتر با كنیه ی مبارك او «ابومحمد» یاد شده و لقبهای متعددی برای ایشان ذكر شده است. مشهورترین لقب او در آن دوران «ابن الرضا» بود، همچنانكه پدر و جدش نیز بیشتر با همین لقب اشتهار داشتند. بعدها «زكی» و «عسكری» به عنوان لقب ایشان شهرت یافت، از آنرو كه پاك و تزكیه شده و منسوب به محله ی عسكر بود.
لقب های دیگری نیز در كتب مختلف نقل شده است كه از آن جمله است: [3] .
خالص: بدین خاطر كه خلوصی ستودنی داشت، و در دلش جز محبت خدا، و در اندیشه اش جز یاد خدا نبود. و رفتارش از هر شائبه ای بری، وجود نازنینش از هر آلودگی و عیبی منزه بود.
صامت: بدان جهت كه خاموشی می گزید و جز به ضرورت سخن نمی گفت، و بسیار تفكر می فرمود.
[ صفحه 12]
هادی: از آنرو كه چراغ هدایت بود و چونان پدرش در دوران پر فتنه ی حكومت خلفای جور بنی عباس، نشان دهنده ی صراط مستقیم الهی بود.
رفیق: به نشانه ی اینكه از او جز رفق و مدارا دیده نشد، و همراهی و مساعدتهایش شامل همگان می گشت و با هر كس به لطف و احسان رفتار می نمود.
نقی: بدان سبب كه به پاكیزگی و طهارت نفس شهرت داشت.
خاص: از آنرو كه از جانب خدا به كرامات و فضایل فراوان و استجابت دعا، اختصاص یافته بود.
كثرت لقبهای آن حضرت را می توان دلیلی بر اختناق حاكم بر جامعه ی آنروز بشمار آورد كه جاسوسها در كوچه و بازار مسلمین در پی كسانی بودند كه با یاد كردن آن امام مظلوم، انتساب خویش به ولایت و تشیع را نشان دهند. شیعیان برای گرفتار نشدن به دام مأموران حكومت و برای در امان ماندن از شكنجه و آزار بی نهایت، ناگزیر با رعایت مناسبتی خاص، لقب و عنوانی جدید را برای نقل و انتقال فرمایشات آن بزرگوار انتخاب می كردند.
همچنانكه همین فشار حكومت، در شناسایی و دستگیری حاملان علوم اهلبیت و ناقلان حدیث و راویان اخبار بوده است كه باعث اختلاف در ثبت و ضبط و انتقال صحیح و دقیق روز، ماه و حتی سال ولادت برخی امامان، از جمله امام حسن عسكری علیه السلام می شده است، چنانكه در ولادت همین بزرگوار، برخی روز دهم،
[ صفحه 13]
و بعضی روز چهارم را به جای روز هشتم ربیع الثانی ذكر كرده و برخی دیگر ماه ربیع الاول را بجای ربیع الثانی آورده و گروهی سال 230 (ه. ق)، و گروهی دیگر سال 231 (ه. ق) را سال ولادت او نگاشته اند. و از همه عجیب تر اینكه حتی در مكان ولادت آن بزرگوار نیز اختلاف كرده، و بعضی محل تولد امام عسكری علیه السلام را سامراء نوشته اند. [4] .
مادرش، اشرافزاده ای پاك طینت و با فرهنگ بود، كه در یكی از جنگها به اسارت مسلمین در آمده و توفیق خدمت آستان دهمین امام شیعیان را یافته و با به دنیا آوردن مولود خجسته ی خویش، آزاد گشته و از همین روی «ام ولد» نامیده می شد. مشهورترین نامی كه از ایشان در كتابها یاد شده، «حدیث» و «سلیل» است. از آن بانوی گرامی كه به فرموده ی امام دهم، دور از هر زشتی و پلیدی، و در امان از هر آفت و عاهتی بوده و به شهادت بسیاری از تاریخ نگاران به عرفان
[ صفحه 11]
و درستكاری اشتهار داشته است، به نامهای «سوسن»، «حدیثه»، «حریبه» نیز یاد شده است. [2] .
او بعدها، پس از شهادت امام عسكری علیه السلام، با عنوان «جده» در بین شیعیان و موالیان نوه ی غائب از نظر خود، حضرت مهدی - سلام الله علیه - مشهور گشت، آنسان كه پناه و دادرس آنان شمرده می شد و كمكهای مالی و معنوی او، گره گشای كارشان محسوب می گشت.
در كتب حدیث، از امام حسن عسكری علیه السلام بیشتر با كنیه ی مبارك او «ابومحمد» یاد شده و لقبهای متعددی برای ایشان ذكر شده است. مشهورترین لقب او در آن دوران «ابن الرضا» بود، همچنانكه پدر و جدش نیز بیشتر با همین لقب اشتهار داشتند. بعدها «زكی» و «عسكری» به عنوان لقب ایشان شهرت یافت، از آنرو كه پاك و تزكیه شده و منسوب به محله ی عسكر بود.
لقب های دیگری نیز در كتب مختلف نقل شده است كه از آن جمله است: [3] .
خالص: بدین خاطر كه خلوصی ستودنی داشت، و در دلش جز محبت خدا، و در اندیشه اش جز یاد خدا نبود. و رفتارش از هر شائبه ای بری، وجود نازنینش از هر آلودگی و عیبی منزه بود.
صامت: بدان جهت كه خاموشی می گزید و جز به ضرورت سخن نمی گفت، و بسیار تفكر می فرمود.
[ صفحه 12]
هادی: از آنرو كه چراغ هدایت بود و چونان پدرش در دوران پر فتنه ی حكومت خلفای جور بنی عباس، نشان دهنده ی صراط مستقیم الهی بود.
رفیق: به نشانه ی اینكه از او جز رفق و مدارا دیده نشد، و همراهی و مساعدتهایش شامل همگان می گشت و با هر كس به لطف و احسان رفتار می نمود.
نقی: بدان سبب كه به پاكیزگی و طهارت نفس شهرت داشت.
خاص: از آنرو كه از جانب خدا به كرامات و فضایل فراوان و استجابت دعا، اختصاص یافته بود.
كثرت لقبهای آن حضرت را می توان دلیلی بر اختناق حاكم بر جامعه ی آنروز بشمار آورد كه جاسوسها در كوچه و بازار مسلمین در پی كسانی بودند كه با یاد كردن آن امام مظلوم، انتساب خویش به ولایت و تشیع را نشان دهند. شیعیان برای گرفتار نشدن به دام مأموران حكومت و برای در امان ماندن از شكنجه و آزار بی نهایت، ناگزیر با رعایت مناسبتی خاص، لقب و عنوانی جدید را برای نقل و انتقال فرمایشات آن بزرگوار انتخاب می كردند.
همچنانكه همین فشار حكومت، در شناسایی و دستگیری حاملان علوم اهلبیت و ناقلان حدیث و راویان اخبار بوده است كه باعث اختلاف در ثبت و ضبط و انتقال صحیح و دقیق روز، ماه و حتی سال ولادت برخی امامان، از جمله امام حسن عسكری علیه السلام می شده است، چنانكه در ولادت همین بزرگوار، برخی روز دهم،
[ صفحه 13]
و بعضی روز چهارم را به جای روز هشتم ربیع الثانی ذكر كرده و برخی دیگر ماه ربیع الاول را بجای ربیع الثانی آورده و گروهی سال 230 (ه. ق)، و گروهی دیگر سال 231 (ه. ق) را سال ولادت او نگاشته اند. و از همه عجیب تر اینكه حتی در مكان ولادت آن بزرگوار نیز اختلاف كرده، و بعضی محل تولد امام عسكری علیه السلام را سامراء نوشته اند. [4] .
[1] مناقب، ابن شهرآشوب، جلد 4، صفحه ي 421 - كافي، جلد 2، صفحه ي 430.
[2] بحارالانوار، جلد 5، صفحه ي 238 - 236.
[3] مناقب، جلد 4، صفحه ي 421.
[4] در اين باره به مناقب و كشف الغمه، جلد 3، صفحه ي 271 - و ارشاد شيخ مفيد، صفحه ي 315، و كافي، جلد 2، صفحه ي 430، مراجعه شود.